Eerste afgeronde MOOC!

Afgelopen jaar hebben we vanuit de TU Delft een MOOC ontwikkeld op het gebied van project management en vanaf 12 oktober hebben we deze voor de eerste keer “gegeven”. Met ruim 11.000 geïnteresseerden, zo’n 1200 actieve deelnemers waarvan zo’n 250 de eindstreep hebben gehaald kijken we - nog steeds enthousiast - terug op deze eerste run. Deze 250 overblijvers lijkt een kleine groep, maar MOOC-kenners weten dat dit als zeer acceptabel gezien kan worden, zeker voor zo’n eerste keer. In de online wereld is het o-zo makkelijk om wel te beginnen, maar iets niet af te maken, zeker als het een gratis cursus betreft. Onze MOOC was gratis beschikbaar op het edX platform (www.edx.org), een samenwerkingsverband van een groot aantal gerenommeerde universiteiten zoals MIT, Harvard en Berkeley, en waaronder de TU Delft. Nu eerst iets meer over de aanleiding en de inhoud van de MOOC, daarna blikken we terug op de ontwikkeling en de uitvoering. Wat een klus!

De aanleiding voor deze MOOC was onze drive om, in brede zin, ons onderwijs breder toegankelijk te maken. Tegelijkertijd bood de MOOC ons de mogelijkheid om nieuw materiaal te ontwikkelen, in nieuwe vormen, om daarmee ons campusonderwijs weer te verrijken. De essentie van onze MOOC wordt gegeven door de titel en de subtitel:

“Project Management of Engineering Projects: Preparing for Success – People are key”

Het gaat om project management (dit moest overigens expliciet in de titel, in verband met de herkenbaarheid van de cursus en de betere hit-rate voor zoekmachines), de vroege projectfases en nadruk op de belangrijke rol van mensen in het project management en het slagen van het project. Engineering hebben we breed opgevat: hier vallen ook grote infrastructurele projecten daaronder. In onze MOOC hebben we voorbeelden uit verschillende technische sectoren belicht. Want, zo is onze ervaring, verschillende sectoren kunnen nog veel van elkaars werkwijze leren! Dat is overigens wat anders dan dat je alle werkwijzen klakkeloos moet kopiëren, maar dat is een heel ander onderwerp. Terug naar de MOOC.

We hebben de MOOC als basis of instapcursus neergezet, die als voorkennis verondersteld kan worden voor latere verdiepingscursussen. Deze verdiepingscursussen hebben het karakter van zogeheten “Professional Education”, waarvoor dan wel betaald moet worden en waarbij het deelnemersaantal vele malen kleiner is dan bij een MOOC. En de begeleiding van de student juist meer intensief.

Het programma van onze MOOC was opgedeeld in 7 modules, waarbij elke week een nieuwe module aan de deelnemers beschikbaar werd gesteld. We gingen uit van een tijdsinspanning van de studenten van 4 tot 6 uur per week, met een de totale belasting van 28 tot 42 uur ofwel 1,5 studiepunten (ECTS systeem). De cursus werd in een vaste periode gegeven en de diverse discussiefora werden met behulp van student-assistenten gemodereerd. Het alternatief zou zijn om een cursus neer te zetten die men op eigen snelheid kan volgen, maar dan was groepswerk onmogelijk geweest. En dat, gegeven onze ondertitel “People are Key”, was voor ons essentieel.

We vonden (en vinden!) dat een cursus over projectmanagement, waarbij we het belang van samenwerken benadrukken, niet kan worden gegeven zonder groepswerk uit te laten voeren. Hoewel dit voor een MOOC niet heel gangbaar is, hebben we daarom de stoute schoenen aangetrokken en de deelnemers in groepen van 10 studenten intensief laten samenwerken. In de 2e module hebben we ze “zelfsturend” teams laten samenstellen op basis van interesse en persoonlijke eigenschappen, met de boodschap dat een “divers” team de meeste kans van slagen heeft. Dit bleek voor sommigen lastig, maar uiteindelijk gingen er vele tientallen teams enthousiast aan de slag. Aan het einde van de cursus moesten ze per team een project executieplan geschreven hebben, voor een project naar keuze. We hoopten dat de deelnemers hierdoor niet alleen van ons, maar ook van elkaar zouden leren! De cursus was ook individueel te volgen, maar dan dus zonder de – in onze ogen – rijkdom van de samenwerking. Teams werkten samen via allerlei online applicaties, letterlijk vanuit alle uithoeken van de wereld (deelnemers uit 182 landen!) en soms slim gebruikmakend van de verschillende tijdszones.

Het ontwikkelen van de 7 modules begon met een geeltjessessie: wat is de hoofdboodschap die we over willen brengen, hoe kunnen we de bijbehorende lesstof opdelen in 7 modules en welke werkvorm past daarbij? Ruwweg heeft iedere module dezelfde structuur, om de herkenbaarheid voor de online student zo groot mogelijk te maken. Elke module begint daarom met een welkomstboodschap inclusief de leerdoelen voor die module. Vervolgens is er een korte video van een van de docenten over het onderwerp van de module (maximaal 10 minuten). Dan een verwijzing naar de bijbehorende leesstof in het boek. Vaak volgde dan een opdracht in twee delen: eerst individueel aan de slag met een vraagstuk en de resultaten daarvan delen met en bespreken in de teams. Vervolgens wederom een video, maar nu meer uit de praktijk; meestal een interview met een projectmanager uit de industrie (elke week een andere industrie). Dan nog wat verdere verdieping, voor de echte liefhebbers, door middel van extra leesmateriaal (een link naar een populair wetenschappelijk artikel, bijvoorbeeld). Vaak nog een tweede opdracht en in elke module een afsluitende quiz om de kennis van de individuele deelnemer te toetsen. Dit alles was van te voren opgenomen en voorbereid, maar aan het einde van de module namen we ook steeds een feedback video op waarin een van de docenten (Hans Bakker, Marcel Hertogh of Marian Bosch) terugkeek op de vorderingen van de afgelopen module. In deze feedback video was er aandacht voor wat er in de teams was besproken, wat er nog onduidelijk leek en ook werden de leerpunten nog eens extra benadrukt.

Wekelijks waren er, naast de eerder genoemde individuele quizzen, ook groepsopdrachten. In die groepsopdrachten lieten we de deelnemers al delen schrijven van het uiteindelijke project executieplan. Want dat was wel de hoofd-deliverable van deze cursus: het project executieplan. Een plan, in het kader van “think-before-act”: voldoende (en niet teveel of te weinig) aandacht in de vroege project fasen is het beste startpunt voor de projectuitvoering. En deze aandacht voor de voorbereiding komt tot uiting in het project executieplan.

Aan het einde van de rit hebben de groepen hun project executieplannen ingeleverd: the proof of the pudding is the eating….! Met dit grote aantal deelnemers is het voor ons onmogelijk om alle ingediende plannen na te kijken en te beoordelen. Daarom hebben we een peer review ingesteld. Op basis van een duidelijk gedefinieerde “rubric”, een soort nakijkmodel, konden de deelnemers elkaars werk beoordelen. De motivatie om aan deze peer review mee te doen was eenvoudig: alleen na het inleveren van minimaal 1 peer review kon het eigen plan beoordeeld worden. Om te slagen voor de totale cursus telde het plan voor 50% mee. De andere 50% was opgebouwd uit de individuele quizzen van de modules die de opgedane kennis testten. Bij een 60% score of meer is de deelnemer voor de cursus geslaagd: je krijgt het dus niet zomaar cadeau! Uit wat tussentijdse berichten op het forum bleek dat de deelnemers vonden dat we in sommige modules wel veel van ze vroegen. Als deze opmerkingen ook doorklinken in de uiteindelijke evaluaties (nog niet beschikbaar toen dit stuk geschreven werd) zullen we uiteraard overwegen onze ambitie iets bij te stellen en de modules, waar nodig, aan te passen.

Terugkijkend op de MOOC liep het niet allemaal zo vlekkeloos als dit artikel doet geloven. We hadden soms last van trage servers en het bleek een hele klus om de discussies in alle verschillende teams te volgen. De tool waarmee de groepen moesten werken bleek niet optimaal qua functionaliteit, en ook het tijdig inleveren van de project executieplannen werd geplaagd door kleine technische akkefietjes. Toch kijken we met een goed gevoel terug: het wereldwijde contact is waardevol en de hele wereld van online onderwijs biedt nog zoveel mogelijkheden! Wij vervolgen onze digitale ontdekkingstocht met het ontwikkelen van twee “professional education” programs, op het gebied van “project finance” en “project complexity”.

Tot slot: wat was nou eigenlijk de inhoudelijke kern van deze MOOC? We hebben het tot nog toe vooral gehad over de vorm, met hier en daar een enkel doorkijkje naar de inhoud. Wat we wilden neerzetten was een up-to-date, algemene basiscursus projectmanagement voor technische projecten. Een gestructureerde aanpak, maar onafhankelijk van één enkele methodiek. Genoeg aandacht in de vroege projectfases, door middel van onder andere een goede “opportunity framing”, en deze wordt idealiter uitgevoerd in een geïntegreerd team. En in het gehele project specifieke aandacht voor de menselijke factor, zowel wat betreft de project manager als het team. Bekende boodschap, niet? Pakt u anders het boek “Management of Engineering Projects – People are Key” er nog eens bij. Of misschien mogen we u volgend jaar verwelkomen als de 2e editie van onze MOOC live gaat, najaar 2017?